12 lutego br. siedzibie Konferencji Episkopatu Polski zaprezentowano nową adhortację posynodalną „Querida Amazonia”. Wzięli w niej udział m. innymi abp Stanisław Gądecki, który przedstawił dokument papieski oraz ukazał jego główne idee oraz bp Jerzy Mazur SVD, przewodniczący Komisji Episkopatu Polski ds. Misji. Poniżej prezentujemy fragmenty wypowiedzi ks. bp Jerzego:
Synod o Amazonii był historycznym wydarzeniem dla Amazonii, Ameryki Łacińskiej i całego Kościoła powszechnego. Jak papież Franciszek napisał w adhortacji: „kieruję tę adhortację do całego świata. Czynię to, z jednej strony, by pomóc wzbudzić sympatię i troskę o tę ziemię, która jest również „nasza”, oraz zachęcić do jej podziwiania i uznania jej za świętą tajemnicę. Z drugiej strony, ponieważ wrażliwość Kościoła na problemy tego miejsca zobowiązuje nas do krótkiego podjęcia pewnych kwestii, o których nie powinniśmy zapominać i które mogą zainspirować inne regiony ziemi do stawienia czoła własnym wyzwaniom” (QA 5).
W czasie Synodu mowa była o realiach religijnych, społecznych, politycznych, gospodarczych i kulturowych Amazonii, dlatego papież Franciszek w adhortacji tę tematykę umieścił w czterech marzeniach.
„Marzę o Amazonii walczącej o prawa najuboższych, rdzennych ludów, ostatnich, gdzie ich głos byłby wysłuchany, a ich godność była promowana.
Marzę o Amazonii, która zachowałaby to bogactwo kulturowe, które ją wyróżnia, gdzie jaśnieje w bardzo różnorodny sposób człowiecze piękno.
Marzę o Amazonii, która zazdrośnie strzegłaby zdobiącego ją przemożnego piękna przyrody, obfitującego życia, napełniającego jej rzeki i puszcze.
Marzę o wspólnotach chrześcijańskich zdolnych, by się zaangażować i urzeczywistnić się w Amazonii, do tego stopnia, by dały Kościołowi nowe oblicza o cechach amazońskich” (QA 7).
Popatrzmy na adhortację Querida Amazonia w świetle misji Jezusa Chrystusa, misji Kościoła.
Jezus przyszedł na świat dla naszego zbawienie. Jezus Chrystus jest jedynym Zbawicielem wszystkich. „Nie ma w żadnym innym zbawienia, gdyż nie dano ludziom pod niebem żadnego innego imienia, w którym moglibyśmy być zbawieni” (RMis5) W Jezusie Chrystusie ofiarowane jest każdemu człowiekowi zbawienie jako dar łaski i miłosierdzia Bożego.
Celem misji Kościoła jest zbawienie ludzi. Celem misji Kościoła jest po pierwsze: głoszenie Słowa Bożego na całym świecie, aby wszystkim dać możliwość poznania Jezusa Chrystusa i Jego Dobrej Nowiny o zbawieniu. Po drugie to przede wszystkim zakładanie widzialnych struktur Kościoła na terenach misyjnych. Czyli predicare i plantare, przepowiadanie i zakładanie Kościoła.
Kościół posłuszny nakazowi misyjnemu Jezusa „Idźcie i głoście; Idźcie i czyńcie uczniami” idzie i głosi, idzie i przepowiada Ewangelię. W świecie Kościół z natury misyjnej pełni misję Syna Bożego, Jezusa Chrystusa pozostając w służbie wszystkich ludzi, zarówno jednostek jak i narodów.
Misją Kościoła w świecie jest głoszenie Ewangelii czyli ewangelizacja. Ewangelizacja polega na przepowiadaniu i świadczeniu o Jezusie Chrystusie, na przekazywaniu wiary, zaszczepianiu i wzroście Kościoła, na służbie ludziom. Tę misję wypełnia poprzez działalność pastoralną ( wśród wierzących); zaangażowanie w dialog ekumeniczny (wśród chrześcijan); dialog międzyreligijny (wśród wyznawców innych religii); dialog z kulturami (inkulturacja); dialog za ubogimi oraz zaangażowanie w ekologię, ochronę środowiska naturalnego.
W kontekście adhortacji Querida Amazonia ważne jest, by mieć świadomość terytorium, które zajmuje, ludzi tam żyjących ze swoją kulturą, wierzeniami, tradycją, problemami i radościami oraz popatrzeć na początki ewangelizacji Ameryki Łacińskiej, ewangelizacji Amazonii.
W adhortacji możemy przeczytać: „Amazonia jest wzajemnie połączoną wielonarodową całością, wielkim biomem wspólnym dla dziewięciu krajów: Brazylii, Boliwii, Kolumbii, Ekwadoru, Gujany, Peru, Surinamu, Wenezueli i Gujany Francuskiej”. Amazonia obejmuje 5 mln km kw. a mieszka tu 24 miliony osób.
Ewangelizacja Ameryki Łacińskiej związana była z odkryciami geograficznymi na przełomie XV i XVI wieku. Wtedy to rozpoczęła się nowa epoka misyjna. Rozpoczęły się misje patronackie, które wynikały z faktu, że Stolica Apostolska zleciła zadanie krzewienia wiary chrześcijańskiej czyli ewangelizacji Koronie hiszpańskiej i Koronie portugalskiej. A więc głoszenie Ewangelii zostało powiązane z polityką Hiszpanów i Portugalczyków. Było to powiązanie ołtarza z tronem i patrząc z dzisiejszego punktu widzenia nie do końca przyniosła ta metoda najlepsze i trwale owoce ewangelizacyjne. Ale Kościół katolicki dokonał wielkiego dzieła zbliżenia się do ludów Ameryki. Następnie były wprowadzane redukcje franciszkańskie, jezuickie, gdzie kładziono nacisk na ewangelizację bez odwolywania się do przemocy.
XX wiek, od dokumentu misyjnego Benedykta XV Maximum illud (1919) przyniósł zmiany w działalności misyjnej Kościoła. A przede wszystkim Sobór Watykański II był przełomowym w spojrzeniu Kościoła na otaczający go świat i uświadomieniu sobie na nowo, że jest on „posłany do świata” oraz że „jest ze swej natury misyjny” i że głównym jego zadaniem jest głoszenie Ewangelii wszystkim narodom.
Papież Franciszek tak ujął to w dokumencie: „Kościół jest powołany, by iść z ludami Amazonii. W Ameryce Łacińskiej droga ta wyrażała się szczególnie poprzez takie wydarzenia jak Konferencja Biskupów w Medellin (1968) i jej zastosowanie do Amazonii w Santarem (1972); a następnie w Puebla (1979), Santo Domingo (1992) i Aparecidzie (2007). Droga trwa nadal a obowiązek misyjny, jeśli chce rozwijać Kościół o obliczu amazońskim, musi wzrastać w kulturze spotkania ku „wielokształtnej harmonii” (EG 220). Aby jednak to ucieleśnienie Kościoła i Ewangelii było możliwe, musi rozbrzmiewać zawsze na nowo wspaniałe przepowiadanie misyjne. (QA 61).
Droga Kościoła w wypełnianiu misji ewangelizacji to droga zapoznania się z wszystkimi wyzwaniami, problemami, sytuacjami, które papież wymienia w adhortacji i w duchu nowej ewangelizacji, w mocy Ducha Świętego nieść nadzieję poprzez głoszenie Ewangelii w duchu inkulturacji, dialogu ekumenicznego, międzyreligijnego, z uwzględnieniem opcji na rzecz ubogich, zaangażowanie się w ekologię i ochronę środowiska naturalnego.
Papież Franciszek od samego początku pontyfikatu wzywa cały Kościół do ewangelicznej odnowy i do „misyjnego nawrócenia”. W adhortacji Querida Amazonia wraca do wcześniejszych dokumentów przez niego wydanych, które często w niej cytuje (Evangelii gaudium, Laudato si, Christus vivit). Wprowadza nowy styl pasterzowania z uwzględnieniem i naciskiem na bliskość ludzi ubogich pokrzywdzonych, cierpiących niesprawiedliwość. Już w adhortacji apostolskiej Evangelii gaudium wezwał Kościół do rozpoczęcia nowego etapu ewangelizacji naznaczonej ewangeliczną radością. Papież Franciszek zachęcając do tego nowego etapu ewangelizacji zachęca do „misyjnego wyjścia”, by dotrzeć na wszystkie peryferie potrzebujące światła Ewangelii; do „wyruszenia w drogę” jako misyjna wspólnota uczniów i podejmowania nowych inicjatyw; oraz do „duszpasterskiego i misyjnego nawrócenia”, aby być w permanentnym stanie misji. Papież mówiąc o „Kościele wyruszającym w drogę” mówi o potrzebie odnowy ewangelicznej w Kościele, o wrażliwości na „peryferie egzystencjalne”. Ten nowy etap misyjny dotyczy całego Kościoła, wszystkich ochrzczonych oraz obejmuje wszystkie struktury i instytucje. Możemy powiedzieć, że najważniejszym wezwaniem, jakie papież Franciszek stawia dzisiaj przed Kościołem, jest rozpoczęcie nowego etapu ewangelizacji.
Papież Franciszek zachęca do przepowiadania Ewangelii, do pierwszego przepowiadania, które nazywa się kerygmą. „Proponuję ponowne przeczytanie krótkiego podsumowania na ten temat w rozdziale IV adhortacji Christus vivit. To przepowiadanie musi stale rozbrzmiewać w Amazonii, wyrażone na różne sposoby. Bez tego żarliwego przepowiadania każda struktura kościelna stanie się jeszcze jedną organizacją pozarządową, a zatem nie odpowiemy na żądanie Jezusa Chrystusa: „Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu!” (Mk 16, 15) (QA 64)
„Duszpasterstwo Kościoła w Amazonii jest słabo obecne, po części ze względu na ogromne rozprzestrzenienie terytorialne, gdzie do wielu miejsc dostęp jest trudny, wielką różnorodność kulturową, poważne problemy społeczne, a także wybór niektórych ludów, by żyć w odosobnieniu. Nie możemy być na to obojętni i wymaga to od Kościoła jednoznacznej i śmiałej odpowiedzi. (QA 85)
